2013-12, Blauw bloed

Geplaatst op: 11-12-2013

Feit of fabel: blauw bloed

December 2013

Mensen van adel zouden het hebben. Maar bestaat het wel, blauw bloed? Waar komt die uitspraak vandaan?

Er zijn verschillende, soms tegenstrijdige verklaringen voor de uitdrukking ‘blauw bloed’. Sommige wijzen op de betekenis die in de Middeleeuwen aan de kleur blauw wordt toegekend. Het werd in verband gebracht met de hemel (het goede, het verhevene). Omdat de kleurstof indigo erg kostbaar was, droegen alleen welgestelde lieden blauwe kleding. Blauw was dus een teken van rijkdom.
Napoleon liet zijn hele leger in indigoblauwe uniformen steken. De koning ontving de hoogste Belgische adel in de Salon Bleu (Blauwe Salon).

Maar het meest concrete en waarschijnlijke antwoord is dat mensen van adel niet op het land werkten en daardoor een blanke huid hadden, waartegen de aderen blauw afstaken. Blauw is het bloed van de adel natuurlijk niet. Bloed is rood, door de aanwezigheid van hemoglobine (vaak ijzer genoemd).

Het bestaat trouwens wel: blauw bloed. Kreeften, maar ook slakken, inktvissen, krabben, kreeften en garnalen hebben het. Dat komt doordat deze dieren in plaats van hemoglobine, hemocyanine in het bloed hebben. Dat bevat niet zoals hemoglobine een minuscule hoeveelheid ijzer (0,3 procent), maar koper en dat zorgt voor de blauwe kleur.
Zo bezien zouden we kreeften een adellijke titel moeten geven.